"is je verzorger, je coach en je docent.
Ze is pas gelukkig als jij dat ook bent.

Je grootste supporter, je baken en vriend.
En ze geeft je soms stiekem meer dan je verdient.

Ze is voortdurend degene die bindt.
Zij is zoveel meer dan een vrouw met een kind."

Ik heb mezelf toch maar van de bank gesleept. Mijn God, wat ben ik moe. Alsof ik volledig leeg ben en nergens meer enige vorm van energie vandaan kan halen. Niet van de lichamelijke arbeid, dat is fijn moe worden. Dan rust je uit en kan je er weer tegenaan.

Dit is een andere vermoeidheid. Een zwaardere waar je niets tegen doen kunt. Het heeft niets te maken met wat voor inspanning van lichamelijke aard dan ook. Vanaf vanmorgen vroeg was ik al bij mijn moeder. De zuster zou langskomen ook en die zou me dan uitleggen hoe het vanaf nu zal gaan.

Dat heeft ze gedaan, oké, dan weet ik dat ook weer zo'n beetje. Ma mag zelf aangeven wanneer ze meer hulp wil op een dag. Hulp van medische aard dan wel. Hoe dat zit met hulp in de huishouding moet ik nog verder even uitzoeken als mijn moeders hulpje er is of anders even op jacht gaan naar telefoonnummers hiervan.

Ik heb wel gezegd dat mijn moeder dat zelf niet zo snel zal doen. Ze wist me gerust te stellen dat ze hier wel ervaring mee hebben en zelf ook de boel in de gaten houden en inschatten wanneer er meer hulp nodig is dan er gevraagd wordt. Dat is fijn omte weten in elk geval.

Gisteren heb ik lekker bruine bonen gemaakt. Dat vindt ze lekker, bovendien was alles wat ik verder voorstelde "blegh" dus simpel zat, bruine bonen werden het. Ze heeft niet veel gegeten maar toch iets. Lekker spekkies erdoor, picalilly, uitjes, mosterd en appelmoes, alles door elkaar husselen en een zure bommetje erbij. 

Wij zijn rare eters want zo vind ik het ook heerlijk. Andere mensen zouden naar hun voorhoofd wijzen maar daar hebben we toch lak aan. Daarna is ze naar bed gegaan. Alles was opgeruimd toen ik weer wegging. Alleen maar naar huis om te slapen want zoals gezegd, ik moest er al weer vroeg zijn.

Mijn hemel wat is er veel te regelen en dat wil ze allemaal nu doen, nu ze er zelf nog een beetje de regie in heeft. Dat snap ik ook wel. Dat zou ik zelf zo ook willen, lijkt mij. Er is veel koffie in huis want er komen allemaal mensen langs om afscheid te nemen. Vanmiddag was haar "oppas-kind" Siem er. 

Vanaf hij geboren is en zijn moeder weer ging werken, heeft mijn moeder op hem gepast. Gek is ze op dat ventje. Tot ze vorig jaar die ijzingwekkende diagnose kreeg die nu met zijn al voorspelbare einde bezig is. Wat had ze een verdriet dat ze hem niet meer elke keer zag. Het kon ook gewoon niet meer. En ze is zo gek op alle kleine kindjes, je kan geen betere oppas hebben.

Ze heeft in haar leven heel veel kindertjes heel veel bijgebracht. Altijd wisten werkende moeders haar te vinden. Ze is een parel op dat gebied. Er is niemand die beter voor je kindje kan zorgen dan zij. Ze doet er alles voor en ze wordt er nog zelf gelukkig van ook. Ze zullen er niet slechter van geworden zijn, die kindertjes allemaal, alleen maar beter. 

Maar voor Siem en voor Alan, de buurbaby, zorgen ging niet meer vanaf deze zomer. Zeker niet na de operatie. Achteraf ga je dan zitten denken, over die operatie, die chemo's en alles erom heen. Hadden we dit haar allemaal maar niet laten doen. Veel heeft het niet geholpen en wat heeft ze afgezien het afgelopen jaar. Eerst die operatie die zo zwaar was dat ik bang was dat ze niet meer zou herstellen ervan. Wat was ze opeens breekbaar, wat vond ik het erg om haar zo te zien. 

Je kon de pijn van haar gezicht lezen. Nooit klaagde ze, juist het tegenover gestelde. Gaat wel hoor, zegt ze dan. Terwijl je ziet dat het helemaal niet gaat. Daarna naar het zorghotel, waar ze nog even bij kon tanken voor ze weer naar huis ging. Haar stem klonk zo zacht dat je haar af en toe niet eens kon verstaan.

Achteraf gezien, dat is altijd makkelijker natuurlijk, begonnen die uitzaaiingen al 2 weken na die bewuste operatie. Die chemo's waar ze zo van afzag, hebben het misschien alleen een beetje geremd. Voor de rest was het gewoon eigenlijk al te laat. Dat terwijl wij allemaal goede hoop hadden, dat zij eens een keer de uitzondering zou zijn die de regel zou bevestigen. 

Ja hoor, alles is weggesneden, lymfeklieren zijn schoon. Chemo's zijn alleen maar ter preventie. We hebben wietolie voor haar besteld, kurkuma capsules en weet ik het allemaal. Alles wat maar enigszins kon helpen voorkomen dat er maar iets zou terug komen. Alleen was het er al allemaal, die buikpijnen waren heel hevig en werden alleen maar erger maar er was niets te vinden.

Niet goed gekeken zeker, of niet zichtbaar. Echo's werken dus ook niet bij dit soort dingen. Ik ben alle keren mee geweest naar die chemo's op 1 keer na. Daarna zei ze dat ze het toch echt veel fijner vond als ik mee ging. Daar heb ik dan ook mijn best voor gedaan en op de zaak waren ze daar heel behulpzaam bij. Al heb ik ook zo'n kop erop dat ik vind dat er dingen veel belangrijker zijn dan een baan en daar is mijn moeder er 1 van.

Wat was ze bang voor die chemo's en hoe ze zich erna voelde. Nu denk ik, had ze het maar niet gedaan. Want ik liep met een moeder met een wit gezicht van angst, ze trilde altijd helemaal, naar de chemokamer. Wel ben ik blij dát ik er steeds was. We hadden altijd wel lol zo samen. Dat is ook een hoop waard.

Nu is het gewoon een zware tijd. Voor de mensen die langskomen of bellen ook. Niemand weet iets te zeggen. Er zijn natuurlijk ook geen woorden voor. Je kan niks zeggen. Alleen dat je het heel erg vindt. Dat zij het niet verdient. Maar ja, koning, keizer, admiraal... Zonder onderscheid. 

Je ziet je moeder pijn hebben, ze gaat veel naar bed. Ze krijgt straks een ziekenhuisbed, in de huiskamer. De zuster mogen haar anders niet verzorgen, zo'n bed is verplicht. Logisch ook, anders kunnen ze haar niet goed genoeg verzorgen. Dat zit er allemaal nog aan te komen. Nu nog niet hoor, zei ze vanmorgen flink opstandig. Nee, nu nog niet. 

Al die mensen die langskomen hebben ook pijn en verdriet. Familie, vrienden, kennissen. En van iedereen raakt het je net zo hard want hun verdriet wijst je op je eigen verdriet. Je voelt het eigenlijk dubbelop zo. Je probeert alleen maar sterk te blijven want als je eenmaal gaat huilen, dan hou je er voorlopig niet mee op. En dat put je enorm uit.

Ook is ze van alles aan het wegdoen en geven. Dingen die ze toch al aan Kim, Ben, Ingrid of mij wilde geven, is ze aan het uitzoeken en geeft ze nu direct. Pak dat dure servies maar vast in, dat is voor Kim. Frans ziet het toch niet meer, die is blind dus zonde van dat servies. Dat wil ik aan Ingrid geven, dat heb ik van haar tante gehad dus dat is voor haar. Mij gaf ze gisteren een zilveren slavenarmband. Daar ben ik heel erg blij mee. Van mijn vader heb ik namelijk helemaal niets. Gewoon als aandenken hoor, ik ben geen hebberd. Spullen zijn maar spullen, dat doet me niets. Het emotionele van iets, dat doe me wel wat. 

Deze armband heeft hij aan haar gegeven en dus heb ik nu toch iets, als is het dan indirect, dat van zowel mijn vader als mijn moeder is. Ik doe hem dan ook niet meer af. Alleen onder dwang. Al was het een touwtje geweest, dan had het voor mij dezelfde waarde gehad. Foto's van mijn vader heb ik wel, van vroeger nog dan. Ook had ze nog, kan je nagaan, 2 van die bruidspaartjes die boven op een trouwcake staan. Van haar huwelijk met mijn vader want ze had 2 taarten. 

Die heb ik ook mee en staan nu hier in de kast. De ene is van porcelein, het andere van marsepein. Ook daar ben ik heel blij mee. Alleen is het zo krom om van alles in je tas te stoppen en mee te nemen. Maar aan de andere kant, ze wil het nu geven, nu ze het nog kan zien ook dat je er blij mee bent. Dan weet ze ook dat het goed terecht komt. Dat is ook wel weer logisch.

Verder komen ze mijn auto donderdag halen. Tussen 9 en 11. Daarna schrijf ik ma's auto op mijn naam. Dan is dat ook weer een feit. Ja, ik ging toch al op zoek naar een andere auto. Door de keuring zou de mijne toch niet meer komen, tenzij het een hoop geld zou gaan kosten. Nu heb ik een betrouwbaar autootje, al had ik liever dat ze er nog een aantal jaren zelf in had kunnen rijden. Dat maakt het allemaal zo krom.

Vandaag heeft Daan me geholpen want ze had ook nog nieuwe stoelhoezen en matjes liggen. Ik heb m uitgestofzuigd, schoongemaakt. Van de week even door de wasstraat. Ik ga haar super onderhouden. Mijn peugeotje heet Thérèse, deze heet voortaan natuurlijk gewoon Christine. Net zoals bij Stephen King maar dan de lieve versie want mijn moeder heet Christina. Maar het blijft een enorm dubbel gevoel, blij met mijn 'nieuwe' autootje maar verdriet omdat ik 'm heb ook. 

Toen ik vanavond thuis kwam, voelde ik me helemaal koortsig en ben ik even op de bank gaan liggen. Ik ben in een rare slaap gevallen. Toch heb ik daarna nog braaf voor mezelf gekookt, dat dan weer wel. Nu moest ik nog wel even schrijven, ondanks alle ellende ben ik ook Sunshine niet vergeten. Nog zo'n pijnbron. Kan er nog meer bij? Volgens mij niet maar ja, dat heb ik vorig jaar ook een paar keer gezegd en daar heb ik voor moeten betalen met weer een ramp of iets ellendigs.

Laat ik dat maar niet meer zeggen dan. Was ik er al lang klaar mee allemaal, nu is het echt klaar gewoon. Mijn 2 harige kindjes houden me op de been, mijn liefde voor mijn blonde, ietsjes minder harig, kindje ook. Ook zij heeft het er zo zwaar mee. Oma was er altijd voor haar. Ook al vanaf ze geboren was tot nu toe.

Ze hebben zo'n diepe band die twee. Ze had het al zo moeilijk zonder dit. Wat zou ik haar graag helpen maar ook zij zal er zelf doorheen moeten. Al ben ik er altijd voor haar zodra ze me nodig heeft. Je kan alleen zo weinig doen aan elkaars verdriet. Dat moet je toch zelf doen en dat is gewoon verdomd zwaar. Voor ons allemaal. 

"Moeders worden de eerste jaren geadoreerd,
daarna een tijd getolereerd.
In de puberteit zelfs volledig genegeerd.
Maar de tijd en ervaring leert,
dat ze later wordt vereerd."

Raar om dingen voor een begrafenis en dingen die ermee te maken hebben te regelen met diegene zelf. Vooral als het om je eigen moeder gaat. Ze heeft zelf al een heleboel adressen op zitten schrijven in een veel kriebeliger handschrift dan ze normaal heeft. Alleen de postcodes mogen wij erbij zoeken.

Dat is voor de rouwkaarten. Bizar gevoel. Het hangt als een zwaard van Damocles boven je hoofd en je loopt te wachten tot hij valt. Als plaatje op de rouwkaart wil ze 1 van de schilderijen van Jozef Rulof. Al deze schilderijen zijn mediamiek ontvangen en ze vindt ze allemaal zo mooi.

Voor de kerst, die waar ik plat lag van de griep, had ik haar een groot boek daarover gegeven met alle schilderijen erin met uitleg van hun betekenis erbij. Dit boek gaf ze aan mij gisteren nadat ze het plaatje dat ze wilde had uitgezocht. Ze heeft het niet meer nodig nu. Mijn grapje over dat ik het wel wilde erven, bijt me nu in mijn achterste. 

Onder dit stukje geschrijf van mij, staat een Engels gedicht dat ik prachtig vind. Ik heb er een stukje uitgehaald en vertaald in het Nederlands. Dat wil ze er ook op hebben. Die vertaling gaat als volgt:

Een brief uit de hemel

 Als morgen zonder mij begint en ik ben hier niet meer. Als de zon weer opgaat en jouw ogen ziet, vol tranen en doet het je zo’n zeer.

 Dan wens ik dat je niet meer  huilt, zoals je huilde deze dag. Als je denkt aan alle dingen, die je me nu niet meer zeggen mag.

 Ik weet hoeveel je van me houdt, zoals ik van jou hou. Je elke keer als je aan me denkt, je niet wist hoeveel je me missen zou.

 Als morgen zonder mij begint, dan ben ik niet ver weg. Ik zit dichtbij je in je hart, zo waar als ik het zeg.

Zo onwerkelijk allemaal om dit soort dingen te zitten regelen en doen. Ook om die auto kwijt te raken en dat soort dingen. Waar je eigenlijk helemaal geen trek in hebt maar ook geen tijd voor. Je wil maar 1 ding. Naar haar toe. Ook al ligt ze steeds op bed, dat maakt niet uit. 

Gisteren had mijn nichtje peen en uien gebracht, vandaag kook ik voor ze. Morgen mijn broer en zondag Kim weer. Dan hoeven ze zich daar verder geen zorgen over te maken. Dus ik moet gaan opschieten nu. Even snel aankleden en naar haar toe. Boodschapjes halen die er nodig zijn. 

Verder snappen de cits er geen snars van. Die zijn aan mijn werkritme gewend en hier krijgen ze geen hoogte van. Ze voelen wel dat er iets aan de hand is. Ze doen allebei hun uiterste best om tegen me aan te komen liggen. Gisteren lagen ze zelfs gebroerderlijk en gezusterlijk tegen me aan. Dat gebeurt zelden.

Als ik huiswaarts rij, kijk ik veel om me heen. Misschien zie ik Sunshine opeens of zo. Ik denk dat dat het enige zou kunnen zijn wat me uit dit gevoel kan trekken. Al komt het dan snel genoeg weer terug, ben ik bang. Dat kan niet anders. 

Morgen moet ik maar mijn wekker zetten. Slapen lukt niet echt maar het laatste stukje van de nacht stort je van uitputting een beetje in. Dus word je weer veel te laat wakker van dat stukje dat je wel slaapt. Ik moet vroeg bij haar zijn want dan is de zuster er en gaan we wat dingen afspreken.

Vandaag komt er ook weer visite en moet er voor koffie enzo gezorgd worden tussendoor. Gisteren ging ze opeens koffie voor mij inschenken. Gekkie moeder. Nu kan het nog, zei ze, terwijl ze ineen kromp van de pijn. Als ik het nog niet wist, weet ik toch echt nu van wie ik dat eigenwijze heb. 

De pijndokter gaat vandaag bellen en die moeten we even goed instueren. Ze hóeft niet zoveel pijn te lijden zeiden ze in het Erasmus. Nou kom maar op met het zware geschut dan. Bang dat ze verslaafd raakt hoef je in dit geval niet te zijn in elk geval. Dat scheelt. 

Je hebt zoveel te regelen en te doen dat je zou denken dat je de tijd niet hebt om te voelen. Valt dat ff vies tegen! Het blijft continue hangen en bij alles denk je weer aan iets wat ermee te maken heeft. Alsof je zo'n donker wolkje boven je hoofd hebt hangen, zoals in cartoons. 

Alleen nu is het een ventje met een hamer en bij het minste geringste dat hij zijn kans krijgt, geeft hij je een klap op je harses. Dat zal nog wel even zo blijven. Opschieten moet ik nu, anders ben ik weer veel te laat. Gisteren zei iemand; als je zo over je moeder kan schrijven, dan heb je de liefste moeder van de wereld.

Dat klopt, die heb ik ook. En dat zal ze voor mij altijd blijven. Mijn broer heeft dezelfde mazzel. Ik drink alle momenten in die ik nu nog met haar heb. Zoals we gisteren samen helemaal dubbel lagen om Kim's hoofd toen ze per ongeluk in een stofwolk terecht kwam. Die momenten zullen nog vaak terug komen in mijn gedachten. Ik ga er vandaag weer een paar bij maken. 

If tomorrow starts without me, and I’m not here to see,
If the sun should rise you find your eyes all filled with tears for me;
I wish so much you wouldn’t cry the way you did today,
While thinking of the many things we didn’t get to say.
I know how much you love me, as much as I love you
And each time that you think of me, I know you’ll miss me too.
But when tomorrow starts without me please try to understand,
That an angel came and called my name and took me by the hand.
He said my place was ready, in heaven far above
And that I’d have to leave behind all those I dearly love.
But as I turned and walked away a tear fell from my eye.
For all my life I’d always thought, I didn’t want to die.
I had so much to live for, so much left yet to do.
It seemed almost impossible that I was leaving you.
I thought of all the yesterdays the good ones and the bad.
I thought of all the love we shared, and all the fun we had.
If I could relive yesterday, just even for a while,
I’d say goodbye and kiss you and maybe see you smile.
But then I fully realized that this could never be,
For emptiness and memories would take the place of me.
When I thought of worldly things I might miss come tomorrow
I thought of you and when I did my heart was filled with sorrow.
When I walked through heavens gates I felt so much at home.
God looked down and smiled at me from his great golden throne
He said, “This is eternity and all I’ve promised you”
Today your life on earth has passed but here life starts anew.
I promise no tomorrow, but today will always last
And since each day is the same there’s no longing for the past.
You have been so faithful so trusting and so true.
Though there were times you did some things you knew you shouldn’t do.
You have been forgiven and now at last you’re free.
So won’t you come and take my hand and share my life with me?
So when tomorrow starts with out me don’t think we’re far apart,
For every time you think of me, I’m right here in your heart.

David Romano